"Μικρή ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών" του James West Davidson

Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είναι η χώρα που λατρεύει να μισεί και μισεί να λατρεύει ο υπόλοιπος πλανήτης... Είναι η χώρα που καλώς ή κακώς έχει αφήσει το στίγμα της στην παγκόσμια ιστορία περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη από τις αρχές του 20ου αιώνα κι έπειτα... Είναι η χώρα που έχει κυριαρχήσει σε κάθε επίπεδο, οικονομικό, πολιτικό, στρατιωτικό, τεχνολογικό, πολιτιστικό, κτλ περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη... Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είναι όλα αυτά αλλά πόσα γνωρίζουμε πραγματικά για την ιστορία της, για το δρόμο που διέσχισε για να φτάσει στο σημείο βρίσκεται σήμερα; Απαντάω πρώτος εγώ, πολύ λίγα ως τίποτα... Πώς μαθαίνεις την ιστορία μιας χώρας ηλικίας 500+ ετών, θα σου πάρει πάρα πολύ χρόνο, θα ρωτήσει κάποιος και δικαιολογημένα... Με μια σύνοψη της ιστορίας και των ορόσημων που την καθόρισαν απαντάει ο James West Davidson που παρουσιάζει ακριβώς αυτό στις κοντά 450 σελίδες του βιβλίου του "Μικρή ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών"...

Η ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής αλλά και ολόκληρης της Αμερικανικής ηπείρου (από την σκοπιά των Ευρωπαίων) ξεκινάει το πρωινό της 12ης Οκτωβρίου 1492 όταν ο Χριστόφορος Κολόμβος πατάει για πρώτη φορά το πόδι του σε Αμερικανικό έδαφος, σε ένα νησί της Καραϊβικής, το Σαν Σαλβαδόρ... Δεν το ξέρει αλλά έχει ανακαλύψει μια νέα ήπειρο και έχει βάλει ένα ορόσημο στην παγκόσμια ιστορία που συγκρίνεται σε σπουδαιότητα με πολύ λίγα άλλα... Η προσπάθεια ανεύρεσης νέων εμπορικών δρόμων και νέων αγορών που ώθησαν τον Κολόμβο και εκατοντάδες άλλους εξερευνητές να τολμήσουν το ταξίδι προς το άγνωστο καθορίζει την κουλτούρα και την ποιότητα, ας μου επιτραπεί η έκφραση, των πρώτων λευκών που πάτησαν το πόδι τους στην Αμερική... Η εκμετάλλευση και η βαρβαρότητα απέναντι στους γηγενείς πληθυσμούς και των φυσικών πόρων των νέων χωρών γράφουν μαύρες σελίδες στην ανθρώπινη ιστορία και ισοδυναμούν με αυτό που σήμερα εύκολα θα χαρακτηρίζαμε ως γενοκτονία... Σιγά σιγά δεν είναι μόνο το κέρδος που οδηγεί τους αποίκους να δοκιμάζουν την τύχη τους στον Νέο Κόσμο... Η Ευρώπη είναι σε διαρκή αναβρασμό, ο ένας πόλεμος μετά τον άλλο, άνθρωποι διώκονται για τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις ή την εθνικότητα τους... Η νέα ήπειρος είναι πολύ μακριά από την Ευρώπη, μοιάζει ιδανική για μια νέα αρχή, για να φτιάξει κανείς την τέλεια πολιτεία, σύμφωνα με τους νόμους του Θεού ή του Διαφωτισμού, έτσι κι άλλοι άνθρωποι ξεκινούν το ταξίδι προς τον Νέο Κόσμο... Παράλληλα με όλους αυτούς βέβαια, παρά την θέληση τους, είχαν ξεκινήσει το ίδιο ταξίδι και εκατομμύρια μαύροι σκλάβοι οι οποίοι έχτισαν αυτό τον Νέο Κόσμο κομμάτι κομμάτι... Οι αυτόχθονες, θα ρωτήσει κάποιος, τι απέγιναν; Όταν δεν σκλαβώνονταν κι οι ίδιοι, δεν πέθαιναν από τις αρρώστιες που έφεραν οι Ευρωπαίοι στην Αμερική, δεν πέθαιναν από την πείνα αφού οι βίσωνες άρχισαν να σπανίζουν στις Μεγάλες Πεδιάδες λόγω της υπερβολικής θήρευσης τους, εκτοπίζονταν από τους λευκούς σε όλο και πιο απόμακρες και άγονες περιοχές, καταδικασμένοι είτε να υποταχτούν στην μοίρα τους είτε να πολεμήσουν τους λευκούς λυσσαλέα αλλά μάταια και να χαθούν...

"E pluribus unum" , από τα πολλά ένα, είναι ένα ρητό που αναγράφεται πάνω στο έμβλημα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και απεικονίζει αυτό που ακριβώς ήταν η Αμερική, ένα μείγμα εθνοτήτων, φυλών και θρησκειών που προσπαθούσε να βρει ταυτότητα και εθνική υπόσταση... Αυτός ήταν ο στόχος τουλάχιστον στην θεωρία για τους founding fathers της Αμερικής αλλά μπορεί και οι ίδιοι να μην το πίστευαν πλήρως... Οι Αμερικάνοι κομπάζουν ότι το Σύνταγμά τους έχει σαν κύριους πυλώνες την ελευθερία και την ισότητα όλων των πολιτών αλλά κάποιοι πολίτες είναι λιγότερο ίσοι από τους άλλους αν είναι μαύροι, αυτόχθονες ή ισπανόφωνοι, αν δεν είναι προτεστάντες ή αν είναι κομμουνιστές, Θεός φυλάξει...  Πόσο ίσοι είναι οι πολίτες όταν κυριαρχεί ο νόμος του ισχυρού, ένα laissez faire το οποίο κάνει τη κοινωνία ζούγκλα; Ακόμα όμως και στην χώρα του άκρατου καπιταλισμού έγινε κατανοητό ότι το κράτος οφείλει να προστατεύει έστω και λίγο τους αδυνάτους ακόμα και αν δεν το επιτρέπει η προτεσταντική ηθική που σημάδεψε τόσο την πορεία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής όσο και του καπιταλισμού αυτού καθαυτού ως κυρίαρχο οικονομικό σύστημα... Πόσο δημοκρατία είναι εν τέλει η αυτοανακηρυσσόμενη ως μεγαλύτερη δημοκρατία του πλανήτη όταν η ψήφος του απλού πολίτη είναι περιορισμένης σημασίας και διακοσμητική αφού τις κυβερνήσεις ορίζουν τα πολιτειακά εκλεκτορικά σώματα; Η ιστορία επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά σαν τραγωδία και την δεύτερη σαν φάρσα είπε κάποτε ο Κάρολος Μαρξ... Δεν ξέρω αν είναι για γέλια ή για κλάματα (κλίνω στο δεύτερο) ότι η πορεία του πλανήτη καθορίζεται εδώ και δεκαετίες, από τα 80s και μετά πάνω κάτω, από ένα ακόμα πιο σκληρό και κυνικό laissez faire, σαν ένα πλανητικό reality show, "Survival of the fittest" θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε ή "Gladiators", προσωπικά προτιμώ τον πρώτο τίτλο...

Πώς φτάνουμε στο σήμερα, στην σημερινή κατάσταση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής; Αφού πέρασε μια περίοδο εσωστρέφειας που οδήγησε στον Εμφύλιο Πόλεμο, η Αμερική γρήγορα κατάλαβε ότι ο ιμπεριαλισμός δεν ήταν ακόμα μια παραξενιά των Ευρωπαίων αλλά κάτι πολύ προσοδοφόρο και αν οι Ευρωπαίοι πίστευαν ότι πρέπει να κατακτήσεις μια χώρα για να ελέγχεις τους φυσικούς της πόρους και το εμπόριο της, οι Αμερικάνοι απέδειξαν ότι υπάρχουν καλύτεροι και αποδοτικότεροι τρόποι για να φτάσεις στο ίδιο αποτέλεσμα χωρίς να στέλνεις στρατό από εδώ και από εκεί... Όταν για μια φορά παραβίασε την ίδια της την τακτική στο Βιετνάμ, το πλήρωσε ακριβά... Θα ρωτήσει κάποιος, όλα καλά στο εσωτερικό της Αμερικής; Θα απαντήσω κάθε άλλο... Τόσο κατόπιν της ανάγνωσης του βιβλίου όσο και από την προσωπική μου εμπειρία τα τελευταία πολλά χρόνια που παρακολουθώ ειδήσεις, η Αμερική είναι πιο διχασμένη από ποτέ, πιο πολωμένη από ποτέ... Το παιχνίδι που παίζουν σύσσωμο το πολιτικό σύστημα και ιντερνετικές περσόνες με τεράστια κόμπλεξ έχουν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό μείγμα το οποίο αν δεν εκτονωθεί με κάποιο τρόπο θετικό για την κοινωνία θα οδηγήσει σε έκρηξη με απροσδιόριστες συνέπειες... 

Έχει ενδιαφέρον αν και είναι ελαφρώς κωμικοτραγικό ότι στο τέλος της έκδοσης του αντιτύπου του "Μικρή ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών" υπάρχει ένας επίλογος του συγγραφέα ο οποίος γράφτηκε το 2022, η πρώτη κυκλοφορία του βιβλίου έγινε το 2015... Σε αυτό τον επίλογο ο James West Davidson διατυπώνει τις σκέψεις και τους προβληματισμούς του πάνω στην ευθύνη των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής ως μεγαλύτερης δύναμης στην Γη σχετικά με τα κρίσιμα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής και ότι αυτό συνεπάγεται για τις συνθήκες διαβίωσης πάνω στον πλανήτη (πείνα, ξηρασία, ξέσπασμα επιδημιών, κτλ)... Σχολιάζει τα πεπραγμένα και το ήθος της πρώτης θητείας Τραμπ, τα γεγονότα του Καπιτωλίου, την άρνηση των εμβολίων και της ύπαρξης του COVID19, την εισβολή στην Ουκρανία... Δεν μπορούσε φυσικά να ξέρει ο δύστυχος ότι η ιστορία θα επαναλαμβανόταν σαν τραγωδία και φάρσα ταυτόχρονα, ο Τραμπ θα επανεκλεγόταν με την βοήθεια ενός ιντερνετικού παπατζή νεοναζί, θα αποχωρούσε από τον Π.Ο.Υ., θα δήλωνε ότι θα αγοράσει την Γάζα για να ειρηνεύσει την Μέση Ανατολή, θα αγοράσει την Γροιλανδία και θα κάτσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων του πολέμου στην Ουκρανία ερήμην της... Ουκρανίας!

Ω, τι κόσμος, μαμά...

Y.Γ. Το βιβλίο αξίζει, το προτείνω σε όποιον θέλει να έχει μια έστω συνοπτική άποψη στα πώς και τα γιατί που οδήγησαν στο σήμερα την μεγαλύτερη δύναμη του πλανήτη μας...