"Η υπόσχεση" του Damon Galgut

Το post αυτό γράφεται στον θάλαμο που θα φέρουν την Μάρα μου μετά την προγραμματισμένη ορθοπεδική επέμβαση που θα κάνει... Την πήρανε πριν 5 λεπτά για το χειρουργείο κι εγώ άνοιξα το laptop για να γράψω το post και να σκοτώσω την ώρα μου μέχρι να την φέρουν στο δωμάτιο...

Μου προκαλούν ένα ελαφρό εκνευρισμό τα οικογενειακά δράματα... First world problems ανθρώπων που έχουν λύσει τα βασικά προβλήματά τους και ψάχνουν αιτίες να είναι δυστυχισμένοι... Είναι κωμικοτραγικό το πόσο πολύ αναλώνεται ο δυτικός/λευκός άνθρωπος στα συναισθήματα του, στο τί τον πείραξε, ποιος τον πείραξε, πόσο τον πλήγωσε, πόσο δεν μπόρεσε να το ξεπεράσει... Μην παρεξηγηθώ, δεν μιλάω για περιπτώσεις που το τραύμα είναι υπαρκτό αλλά αν ο μπαμπάς σου δεν ήταν αρκετά υποστηρικτικός ας πούμε ή δεν ταιριάζατε σαν χαρακτήρες και είσαι πια ενήλικος, ξεπέρασέ το αδερφέ, είναι δική σου ευθύνη πια κι όχι του μπαμπά σου...

Ο Damon Galgut έγραψε ένα τέτοιο βιβλίο και μάλιστα κέρδισε το βραβείο Booker για αυτό... Μια λευκή οικογένεια κτηματιών Αφρικάνερς με τρία παιδιά, γνωρίζει την τραγωδία όταν η μητέρα πεθαίνει νεότατη από καρκίνο... Οι σχέσεις μεταξύ των μελών της είναι δύσκολη και προβληματική ήδη πριν τον θάνατο της μητέρας και γίνεται πιο πολύπλοκη μετά τον χαμό της... Η μικρή κόρη, η Αμόρ, ακούει την μητέρα της στο νεκροκρέβατό της να ζητάει από τον σύζυγό της να παραχωρήσει το σπίτι που ζει μέσα στο κτήμα στην πιστή υπηρέτρια της οικογένειας, την Σαλομέ... Ο πατέρας δίνει την υπόσχεση μπροστά στην ετοιμοθάνατα γυναίκα του αλλά αλλάζει γνώμη πολύ σύντομα, πολύ λίγο μετά την ταφή του σώματος της συζύγου του... Η Αμόρ είναι το μόνο μέλος της οικογένειας που υποστηρίζει το δίκιο της Σαλομέ, την τελευταία επιθυμία της μητέρας της, ούτε καν η Σαλομέ δεν τολμάει να το διεκδικήσει, είναι μαύρη, το απαρτχάιντ είναι ακόμα σε ισχύ και οι μαύροι δεν έχουν δικαίωμα να έχουν ιδιοκτησία...  Τα χρόνια περνάνε και πλην της Αμόρ που αποστασιοποιείται από την οικογένεια τα υπόλοιπα μέλη συνεχίζουν να έχουν μια δυσλειτουργική σχέση στηριγμένη στα οφέλη που αποσκοπούν, στην κοινωνική θέση που τους εξασφαλίζει το στάτους του λευκού, του κτηματία... Τα χρόνια περνάνε, η Νότια Αφρική αλλάζει, οι ίδιοι αλλάζουν, γίνονται χειρότερες εκδόσεις του εαυτού τους από ότι θα μπορούσαν να γίνουν για να συναντήσουν νομοτελειακά την τραγωδία, την παρακμή και τον θάνατο... Οι ζωές που έζησαν, ακόμα και της αποστασιοποιημένης Αμόρ, διόλου αξιοζήλευτες...

Ο  Damon Galgut δοκίμασε με το "Η υπόσχεση" ανατέμνοντας την οικογένεια Σουάρτ να δώσει μια εικόνα της Νοτιοαφρικανικής κοινωνίας όπως αυτή εξελίχθηκε λίγο πριν την πτώση του απαρτχάιντ και στα χρόνια που ακολούθησαν... Ενώ η δυναμική της οικογένειας ήταν μεγάλη, όπως και αυτή ενός νέου έθνους απαλλαγμένου από τον εφιάλτη του ρατσισμού, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως θα έπρεπε... Τα μέλη της οικογένειας εγκλωβίζονται στις ανεπάρκειές τους, στο comfort zone που τους παρείχε η κοινωνική τους θέση κάποτε και χάνουν το τρένο της ζωής, γίνονται ότι μισούσαν, εκφυλίζονται και πέφτουν στην παρακμή, όπως ακριβώς και η χώρα... Θα μπορούσαν να έχουν διαφορετικές ζωές τα αδέρφια Σουάρτ; Φυσικά είναι η δική μου απάντηση! Μεγάλωσαν σε μια συντηρητική, ρατσιστική οικογένεια, με δυο γονείς με κάκιστη σχέση, σίγουρα δεν είναι ευχάριστη εμπειρία αλλά οφείλεις, στον εαυτό σου, να ξεπεράσεις, τα εμπόδια που σου έβαλε το οικογενειακό σου περιβάλλον, αν δεν το κάνεις είσαι άξιος της μοίρας σου... Είχαν όλα τα εφόδια για να γίνουν κάτι καλύτερο αλλά επέλεξαν να γίνουν σκάρτα προϊόντα του περιβάλλοντος τους, καταδικασμένοι στην θλίψη και την παρακμή... Εφόδια που δεν είχε ας πούμε ο Λούκας, ο γιος της Σαλομέ και παιδικός φίλος της Αμόρ... Έζησε μια ζωή φτώχειας, ρατσισμού, μίσους, φυλακίσεις, αποτυχίες, δεν είχε τιποτα για να κρατηθεί, τίποτα για να χτίσει πάνω σε αυτό τη ζωή του... Αν υπάρχει κάποιος που δικαιούται τον οίκτο του αναγνώστη είναι ο Λούκας, τα αδέρφια Σουάρτ, είναι άξιοι της μοίρας τους, εκφυλισμένοι λευκοί που το μόνο που τους νοιάζει είναι ο εαυτός τους και τα δικά τους συναισθήματα, ένα είδος αδύναμο και θλιβερό, καταδικασμένο στον αφανισμό...

Είναι καλό το βιβλίο τελικά, θα ρωτήσει κάποιος; Ναι είναι καλό, απλά δεν νιώθω ότι ταίριαζε σε μένα... 

Αυτό...