"Μην πεις λέξη" του Patrick Radden Keefe

Για κάποιο λόγο που σίγουρα έχει να κάνει με την, από παιδί, αγάπη μου για ιστορίες με επαναστάσεις, ηρωισμούς και αυτοθυσίες, ανέκαθεν με γοήτευε η ιστορία του IRA και των "Ταραχών"... Οι μαχητές του IRA μου φαίνονταν σαν ιππότες της ελευθερίας και η Βόρεια Ιρλανδία ένα "πεδίον δόξης λαμπρόν"... Μεγαλώνοντας συνειδητοποίησα ότι αυτή μου η αντίληψη δεν ήταν και τόσο σωστή όχι τόσο γιατί δεν είναι αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε λαού να επιθυμεί την αυτοδιάθεση και την εθνική του ολοκλήρωση, όσο γιατί οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν ένθεν κι ένθεν ήταν βάρβαροι, διότι μεγαλώνοντας ανέπτυξα μια έντονη απέχθεια απέναντι στην ατομική τρομοκρατία, διότι δεν μπορούσα πλέον να γοητεύομαι από έναν εν πολλοίς θρησκευτικό πόλεμο, εγώ που απορρίπτω όλες τις θρησκείες, διότι διέκρινα στην κατάσταση της Βόρειας Ιρλανδίας το αποτέλεσμα της κλασσικής αποικιοκρατικής στρατηγικής των Βρετανών, να ευνοούν τη μια από τις δύο κοινότητες μιας αποικίας, καλλιεργώντας αντιπαλότητα έτσι ώστε να είναι όλοι απασχολημένοι με το να αλληλομισούνται και να αλληλοσκοτώνονται ενώ αυτοί κάνουν τις βρωμοδουλειές τους...  Το "Μην πεις λέξη" μου τράβηξε άμεσα το ενδιαφέρον όταν παρέλαβα το newsletter γνωστού βιβλιοπωλείου τόσο για την υπόθεσή του όσο, το ομολογώ, για το εξώφυλλο του που με υπνώτισε, το παρήγγειλα κατευθείαν...

Ο Patrick Radden Keefe με αφορμή την πολύκροτη υπόθεση της εξαφάνισης της Jean McConville , μιας εκ των "Εξαφανισμένων" , επιχειρεί να παρουσιάσει μια αναλυτική περιγραφή των "Ταραχών", να περιγράψει το ιστορικό, κοινωνικό, θρησκευτικό και κοινωνικό background που οδήγησε σε αυτές, τις επιπτώσεις της πολύχρονης διαμάχης στην καθημερινή ζωή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων για ολόκληρες δεκαετίες καθώς και τις προσπάθειες για ειρήνευση και επούλωση των πληγών που προκάλεσε η διαμάχη στην κοινωνία της Βόρειας Ιρλανδίας μετά την υπογραφή της συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής για κατάπαυση του πυρός... Παραθέτει τα γεγονότα που οδήγησαν στο ξέσπασμα της βίας και την κορύφωση της με βασικό όχημα την εξιστόρηση της ιστορίας των αδερφών Price, Dolours και Marian, οι οποίες είχαν ενεργό συμμετοχή στην εξαφάνιση της McConville όπως επίσης και στην διαβόητη βομβιστική επίθεση στο Old Bailey ... Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου παρελαύνουν σημαίνουσες προσωπικότητες του IRA όπως ο Gerry Adams, ο Brendan Hughes, ο Bobby Sands, άνθρωποι που άφησαν το σημάδι τους για δεκαετίες στην ιστορία της Βόρειας Ιρλανδίας... Παράλληλα με τα ιστορικά γεγονότα παρακολουθούμε την υπόθεση McConville βήμα βήμα όπως και τις ζωές των 10 παιδιών που άφησε πίσω της, τις τραγικές στιγμές που βίωσαν... Το βιβλίο περιγράφει πολύ έντονα το τραύμα της Βόρειο Ιρλανδικής κοινωνίας από τις δεκαετίες της ένοπλης αναμέτρησης παράλληλα με το τραύμα της οικογένειας McConville , όπως και όλων των οικογενειών των "Εξαφανισμένων"  οι οποίοι για δεκαετίες δεν μπορούσαν να γνωρίζουν αν ο άνθρωπος τους ήταν ζωντανός ή νεκρός... Αυτό το τραύμα είναι το κυρίαρχο συναίσθημα του βιβλίου μαζί με αυτό της ματαίωσης και της απογοήτευσης που ένιωσαν πολλοί μαχητές του  IRA που ένιωσαν προδομένοι όταν ξαφνικά πολλά από τα αιτήματα για τα οποία έκαναν αγριότητες ξαφνικά βγήκαν από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων... 

Κεντρική φιγούρα της αφήγησης και απόλυτα αμφιλεγόμενη είναι ο Gerry Adams, ένας άνθρωπος που ξεκίνησε από το επιχειρησιακό κομμάτι του IRA για να τον στρέψει τελικά κατόπιν μεθοδικής προσπάθειας σε μια κοινοβουλευτική έκφραση κάνοντας χρήση των νόμιμων πολιτικών διαδικασιών... Ακόμα και τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές κι ενώ έχω διαβάσει το βιβλίο εδώ και 10 μέρες δεν έχω καταλήξει αν ο Gerry Adams ήταν ένας αδίστακτος αμοραλιστής ή ένας ρεαλιστής που έβλεπε από νωρίς το αδιέξοδο της ένοπλης πάλης στη Βόρεια Ιρλανδία... 

Η έκδοση είναι εξαιρετικά περιποιημένη, πέραν του καταπληκτικού εξώφυλλου, έχει γίνει εξαιρετική δουλειά τόσο στην μετάφραση του κειμένου, όσο και στην σελιδοποίηση, τις γραμματοσειρές και το φωτογραφικό υλικό που περιλαμβάνεται στο βιβλίο...  Το "Μην πεις λέξη" είναι συνολικά μια καταπληκτική δουλειά πάνω στο ζήτημα της Βόρειας Ιρλανδίας και το προτείνω ανεπιφύλακτα σε όλους τους αναγνώστες κι όχι μόνο στους λάτρεις των ιστορικών αναγνωσμάτων...