"Η εξαφάνιση του Γιόζεφ Μένγκελε" του Olivier Guez

Μετά από μια σειρά βιβλίων του Stephen King, αποφασίζω να διαβάσω κάτι διαφορετικό... Επιθεωρώ την συλλογή του αδερφού μου που την έχει αφήσει στο πατρικό μου αφού βρίσκεται κάπου μακρυά (αλλά και πολύ κοντά) αυτή την περίοδο... Διαλέγω τρία βιβλία και το "Η εξαφάνιση του Γιόζεφ Μένγκελε" είναι το πρώτο που πιάνω στα χέρια μου...

Πρόκειται για ένα βιβλίο του Olivier Guez, του οποίου το όνομα δεν είχα ξανακούσει ποτέ, το οποίο επιχειρεί μια μυθιστορηματική αναδόμηση της ζωής του Γιόζεφ Μένγκελε μετά την λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και μέχρι τον θάνατό του... Ο Μένγκελε, ένας από τους πλέον διαβόητους εγκληματίες πολέμου που παρέμεινε ασύλληπτος μέχρι και τον θάνατό του, ενσάρκωσε σε πολλά επίπεδα την απτή απόδειξη της διαστροφής απέναντι στην φύση και την ανθρωπότητα που προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί ο ναζισμός... 

Το βιβλίο είναι δομημένο με μορφή χρονικού και στηριγμένο σε μια πληθώρα ιστορικών και επιστημονικών ντοκουμέντων μεταξύ των οποίων και οι ίδιες οι σημειώσεις και οι επιστολές του Μένγκελε...  Μέσα από την μακρά πορεία από χώρα σε χώρα κι από ήπειρο σε ήπειρο, του διαβόητου "γιατρού" στην προσπάθεια του να αποφύγει την σύλληψη, γινόμαστε μάρτυρες και της πολιτικής κατάστασης, σε παγκόσμιο επίπεδο, που διαδέχτηκε την λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου... Το πώς, με την επίφαση του "κομμουνιστικού κινδύνου", χρησιμοποιήθηκαν σε υψηλές κι επιφανείς θέσεις ανά την υφήλιο πολλοί από τους ναζί εγκληματίες για να μοιραστούν την "τεχνογνωσία" τους... Το πώς δεν εκκαθαρίστηκε ποτέ επί της ουσίας ο κρατικός μηχανισμός της νεοσύστατης Δυτική Γερμανίας από τους νοσταλγούς του Χίτλερ που εξακολούθησαν για πολλά χρόνια να λειτουργούν ως κράτος εν κράτη... Το πώς ήρθαν στο προσκήνιο τα ναζιστικά εγκλήματα μόνο όταν μεμονωμένοι δικαστικοί λειτουργοί αποφάσισαν να κυνηγήσουν τους εγκληματίες πολέμου και όταν η Μοσάντ εντυπωσίασε τον πλανήτη ολόκληρο με την απαγωγή του Άιχμαν από το Μπουένος Άιρες που κρυβόταν  και την μεταφορά του στο Ισραήλ όπου δικάστηκε και εκτελέστηκε...

Μέσα από την παρουσίαση των γεγονότων που συνόδευσαν την ζωή του "Άγγελου του Θανάτου του Άουσβιτς" ως φυγά και όχι μόνο, αποκαλύπτεται ξεκάθαρα η υποκρισία του Δυτικού κόσμου που αγκάλιασαν τους εγκληματίες ναζί για τους δικούς τους σκοπούς, που τους αποκήρυξαν μόνο κατ' επίφαση και από ανάγκη αφού η κοινή γνώμη σιγά σιγά μάθαινε το μέγεθος της φρίκης...

Ο ίδιος ο Μένγκελε, ο πρωταγονιστής αυτού του δράματος, είναι μια προσωπικότητα πολύπλευρη, σκοτεινή και αφόρητη... Μεγαλωμένος σε ένα μεγαλοαστικό, υπερσυντηρητικό περιβάλλον από έναν πατέρα που δεσπόζει επί των μελών της οικογένειάς του, βρίσκει στον ναζισμό το περιεχόμενο εκείνο που δίνει νόημα στον χαρακτήρα του που διψάει για δόξα και υπεροχή... Ασπάζεται τον αρρωστημένο ιδεαλισμό του φυλετισμού, κυρίαρχης θεωρίας στους ναζιστικούς κύκλους και αποφασίζει να τεθεί στην υπηρεσία της μεγάλης ιδέας... Η συναισθηματική αναλγησία του, ο εγωιστικός χαρακτήρας του και η πίστη στον ηγέτη του δεν τον αφήνουν να διακρίνει το μέγεθος των εγκλημάτων που διαπράττει, ούτε την στιγμή της τέλεσής τους, ούτε και χρόνια μετά, πεθαίνει αμετανόητος, πεπεισμένος ότι ό,τι έπραξε ήταν καλώς καμωμένο... Είναι μια θλιβερή προσωπικότητα, ένα ανθρώπινο ράκος, εγκλωβισμένος στις παραισθήσεις του μεγαλείου του ναζισμού, ένα ανθρωπάκι που θα μπορούσες μέχρι και να λυπηθείς αν μπορούσες να ξεχάσεις για λίγο την φρίκη των εγκλημάτων του...

Παραθέτω τις τελευταίες γραμμές του βιβλίου διότι πιστεύω ότι όλη η ουσία κρύβεται εκεί... Αν η ανθρωπότητα δεν θέλει να επαναληφθούν εγκλήματα σαν του Μένγκελε πρέπει πάντα να έχει στο νου της αυτό:

...Κάθε δύο ή τρεις γενιές, όταν η μνήμη σβήνει και χάνονται και οι τελευταίοι μάρτυρες των προηγούμενων σφαγών, η λογική εκλείπει και μια νέα φουρνιά ανθρώπων έρχεται να διαδώσει το κακό.

Απελθέτωσαν αφ' ημών όνειρα και της νυκτός φαντάσματα.

Γρηγορείτε, ο άνθρωπος είναι πλάσμα πειθήνιο, πρέπει να φυλαγόμαστε από τους ανθρώπους...