"Αόρατος" του Paul Auster

Πρώτο post για το 2016, καλή χρονιά να έχουμε...

Με αυτό το post καταπατώ έναν από τους βασικούς κανόνες που θέτω στον εαυτό μου, να μην γράφω ποτέ για ένα βιβλίο αμέσως μετά το τέλος της ανάγνωσής του, να περιμένω να "κάτσει" μέσα μου και μετά να γράψω γι' αυτό... Τελείωσα την ανάγνωση του "Αόρατου" πριν από 10 λεπτά από την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές και πραγματικά ένιωσα την ανάγκη να πω την άποψή μου κατευθείαν, εν θερμώ...

Αναγνωρίζω ότι τα λογοτεχνικά μου κριτήρια μπορεί να έχουν αμβλυνθεί, μπορεί η υπερανάγνωση μυθιστορημάτων με τον Harry Hole και ebooks για business intelligense και software development να έχουν κάνει την λογοτεχνική μου αντίληψη άκαμπτη και στεγνή, δεν είναι τόσο πρόβλημα του αναγνώστη όμως όσο του συγγραφέα όταν το βιβλίο δεν έχει ένα διακριτό στόχο, ένα διακριτό προορισμό για τον οποίο ήρθε σε αυτόν τον κόσμο... Ψάχνω τις λέξεις εκείνες που θα κάνουν την άποψή μου πιο κόσμια και πιο ευανάγνωστη διότι αυτές που αναβλύζουν αυτή την στιγμή από το μυαλό μου είναι εξαιρετικά έντονες και προσβλητικές για ένα συγγραφέα τοτέμ όπως ο Paul Auster... Πριν αρχίσω τον εξάψαλμο πρέπει να αναγνωρίσω βέβαια και κάποιες αρετές... Ο Auster είναι ένας εξαιρετικός μάστορας του λόγου, καμιά λέξη δεν περισσεύει, κάθε πρόταση είναι γραμμένη με τρόπο συμπυκνωμένο αλλά και λακωνικό, άλλοι συγγραφείς θα χρειαζόντουσαν παραγράφους για να γράψουν τα ίδια... Το περιεχόμενο των προτάσεων είναι μια άλλη ιστορία...

Η ιστορία ξεκινάει το 1967, ένα νεαρός φοιτητής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, συναντά σε ένα πάρτυ ένα μυστήριο ζευγάρι Γάλλων, ξεκινάει μια βραχεία αλλά δραματική σχέση μαζί τους η οποία λήγει άξαφνα και δραματικά... Η ιστορία συνεχίζεται με μια συγκατοίκηση, μια ανίερη σχέση, αναμνήσεις μιας τραυματισμένης παιδικής ηλικίας, μια φυγή στο Παρίσι... Εκεί επανασυνδέεται με τους μυστηριώδεις Γάλλους, μπαίνει στο σπίτι μιας οικογένειας δυο γυναικών, μάνας και κόρης, με στόχο την εκδίκηση, όλα γίνονται γρήγορα και έντονα και τελειώνουν με την απέλασή του από τη Γαλλία... Η ζωή συνεχίζεται τα χρόνια περνούν, εμείς μαθαίνουμε όλα αυτά από την ανάγνωση των απομνημονευμάτων του νεαρού ποιητή από ένα παλιό φίλο του από την εποχή του πανεπιστημίου, ενός άτυπου εκτελεστή μιας άτυπης διαθήκης...

Τα λόγια που βγήκαν από το στόμα μου διαβάζοντας την τελευταία σελίδα του βιβλίου ήταν επί λέξη "Αυτό ήταν;;;"... Διάβασα 300 σελίδες περιμένοντας να καταλήξω κάπου αλλά η αναμονή μου ήταν μάταιη... Ο Auster ρίχνει στο τραπέζι ένα σκασμό θέματα αλλά κανένα από αυτά δεν ακολουθεί μια πορεία που θα κατευθύνει τον αναγνώστη σε ένα συμπέρασμα είτε θα συμφωνήσει είτε θα διαφωνήσει αυτό... Σταχυολογώ απλά κάποια από αυτά όπως τον πόλεμο του Βιετνάμ, την αποικιοκρατία, τις φυλετικές διακρίσεις, την σεξουαλικότητα, τις ανίερες σχέσεις, την ποίηση, το γήρας, τις τραυματικές εμπειρίες, τις οικογενειακές σχέσεις... Όλα αυτά και άλλα μπαίνουν σε ένα χωνευτήρι, ο συγγραφέας τα αγγίζει επιφανειακά και μετά προχωράει στο επόμενο... Σε μπερδεύει και σε αποσυντονίζει διότι εκεί που νομίζεις ότι έχεις βρει ένα νήμα που θα σε οδηγήσει κάπου συνειδητοποιείς ότι έχεις πέσει σε τοίχο... Αναρωτιέσαι αν ο Άνταμ, ο ήρωας, έχει σώας τας φρένας, αν διαβάζεις απομνημονεύματα, ευσεβείς πόθους ή το παραλήρημα ενός ανθρώπου στο κατώφλι του θανάτου... Φτάνεις κοντά στο φινάλε και ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι ο συγγραφέας σου αφήνει μια άλλη πόρτα ανοιχτή, αφήνοντας υποψίες για τον ρόλο των ανθρώπων που σημάδεψαν τη ζωή του Άνταμ, υποψίες ψυχροπολεμικού χαρακτήρα που θα έβρισκε ενδιαφέρουσες ο Ian Fleming κι εκεί κάτω από το λιοπύρι ενός τροπικού νησιού, το βιβλίο τελειώνει...

Παντελής απογοήτευση ήταν για μένα η ανάγνωση του "Αόρατου"  ,  μια θλιβερή επιβεβαίωση των προκαταλήψεων μου για το ποιόν των Αμερικανών συγγραφέων της Ανατολικής Ακτής από το 1960 και μετά και των εμμονών τους... Ομφαλοσκοπήσεις, ενοχές ιστορικής και ψυχολογικής φύσεως, επαναλαμβανόμενη θεματολογία, ξανά και ξανά και ένα άγχος να φανούν αντάξιοι στην σύγκριση με τους συναδέλφους από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού... Ο "Αόρατος" ήταν για μένα όλα αυτά, μια σχεδόν εκ προμελέτης προσπάθεια να πείσει τον αναγνώστη για κάτι που δεν είναι... 

Ευχαριστώ αλλά δεν θα (ξανά) πάρω...

Υ.Γ. Τώρα οι οπαδοί του Auster μπορείτε να λυσσάξετε ελεύθερα...