"Η Πάπισσα Ιωάννα" του Εμμανουήλ Ροΐδη

Υπήρξε βιβλίο απωθημένο για πολλά χρόνια καθώς αρνιόμουν πεισματικά να το διαβάσω στο πρωτότυπο το οποίο θεωρούσα και θεωρώ κουραστικό... Το γεγονός ότι υπάρχει πλέον μια μετάφραση του βιβλίου στην καθομιλουμένη και επίσης ότι το βρήκα σε γνωστό βιβλιοπωλείο με 2,5 € έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην αγορά του και την πλήρωση αυτού του λογοτεχνικού κενού που με προβλημάτιζε...

Άξιζε τελικά η αναμονή τόσων χρόνων; Και ναι και όχι είναι η απάντηση που μου έρχεται κατευθείαν στο μυαλό...

Ο Ροΐδης επιχειρεί μια μυθιστορηματική αναπαραγωγή των θρύλων που υπάρχουν εδώ και αιώνες για την ύπαρξη ενός θηλυκού πάπα κατά τον 9ο αιώνα... Στηρίζεται και ας μην το παραδέχεται πουθενά, στο έργο του Ιωακείμ (ή Ιεζεκιήλ) Σπανχάιμ "Ιστορία της Πάπισσας Ιωάννας" από το 1694, λογοκλόπος εν ολίγοις, κάτι που όμως ήταν κοινότατη πρακτική στο παρελθόν όπως μας πληροφορεί ο μεταφραστής Αντώνης Σιμιτζής, ακόμα και ο Σαίξπηρ το έκανε...

Το κείμενο του Ροίδη έχει σκωπτικό χαρακτήρα με αρκετά επιθεωρησιακά στοιχεία και αναφορές σε συγχρόνους του γεγονός που του στερεί από την διαχρονικότητα του... Αποτελεί μια σκληρότατη κριτική πάνω στην θρησκεία και τις πρακτικές που αυτή χρησιμοποίησε για να επιβάλλει τους σκοπούς της... Παρουσιάζει την  οργανωμένη θρησκεία, όπως ακριβώς είναι, ένας βραχίονας κοσμικής εξουσίας που μεταχειρίζεται μεταφυσικές αναφορές και σωματική βία όπου δεν φτάνει η μεταφυσική, για να χειραγωγεί και να εξουσιάζει το κοπάδι των πιστών... Έχοντας υπόψιν ότι το έργο ολοκληρώθηκε το 1866 είναι εύκολα αντιληπτό ότι αποτελούσε τεράστιο τόλμημα για τα ήθη της εποχής να αγγίξει κάποια θέματα τέτοιας φύσης... Ο αφορισμός του Ροΐδη και του έργου του από την Ορθόδοξη Εκκλησία μόνο τυχαίος δεν είναι καθώς το έργο ναι μεν αναφέρεται σε γεγονότα που συνέβησαν στην Δυτική Εκκλησία αλλά το κατηγορώ και η ειρωνεία απευθύνονται συνολικά στην Εκκλησία ανεξαρτήτως δόγματος...

Άσχετα αν ικανοποιήθηκα από την ανάγνωση της "Πάπισσας Ιωάννας" ή όχι το συγκεκριμένο βιβλίο είναι πολύ σημαντικό και δεν μπορεί να αποκαθηλωθεί έτσι απλά από ένα ανώνυμο blogger διότι το περιεχόμενο του, ασχέτως ύφους, είναι πολύ σημαντικό... Μερικές φορές φταίμε κι οι ίδιοι όταν δημιουργούμε μυθικές διαστάσεις για κάποια πράγματα και περιμένουμε υπερβολικά πολλά για να ικανοποιηθούμε...

Κλείνοντας να προσθέσω ένα μπράβο στην πολύ καλή δουλειά του Αντώνη Σιμιτζή στην μετάφραση του κειμένου...