"Ο άνθρωπος στο ψηλό κάστρο" του Philip Dick
Τι κι αν ένα βιβλίο το συνοδεύουν οι καλύτερες κριτικές, τι κι αν το εγκρίνουν άνθρωποι που το γούστο τους εμπιστεύεσαι; Αν δεν καταφέρει να σου "μιλήσει", είτε φταις εσύ είτε φταίει αυτό, αυτομάτως το αριστούργημα αποκαθηλώνεται...
Το "Ο άνθρωπος στο ψηλό κάστρο" , μάλλον το γνωστότερο βιβλίο του Philip Dick, έρχεται να απαντήσει στο ερώτημα τι θα γινόταν αν ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος είχε τελειώσει με διαφορετικούς νικητές... Ο κόσμος είναι μοιρασμένος σε δύο μεγάλες σφαίρες επιρροής, μια γερμανική και μια ιαπωνική, η Μεσόγειος έχει αποξηραθεί για να καλλιεργηθεί, ο πληθυσμός της Αφρικής έχει εξοντωθεί μαζικά, η Αμερική χωρίζεται σε δυο μεγάλες ζώνες κατοχής και μια ουδέτερη ζώνη... Όλα είναι διαφορετικά αλλά και αρκετά όμοια με την "πραγματική" ιστορία...Ένα βιβλίο γραμμένο από ένα συγγραφέα που ζει ψηλά στα Βραχώδη Όρη, οχυρωμένος σε ένα ψηλό κάστρο, ταράζει τα νερά και αναστατώνει κατακτητές και κατακτημένους καθώς παρουσιάζει μια εκδοχής της ιστορίας διαφορετική, μια εκδοχή που ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος έχει τελειώσει με τον Άξονα ηττημένο...
Η ιδέα πάνω στην οποία είναι χτισμένη η ιστορία είναι πολύ ενδιαφέρουσα αλλά εγώ άργησα πολύ, μετά την μέση του βιβλίου, να μπω σε κάποιον ρυθμό... Τα πολλά παράλληλα νήματα που ξετυλίγονται, με αποπροσανατόλισαν και άργησαν να αποκτήσουν νόημα μέσα στο συνολικό context του βιβλίου... Ένα από αυτά δε, η ιστορία του Φρανκ Φρινκ, ομολογώ ότι και μετά το τέλος της ανάγνωσης του "Ο άνθρωπος στο ψηλό κάστρο" δεν κατάλαβα πως ακριβώς προσέφερε στην πλοκή... Το βιβλίο έχει πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία, όπως το πως η ιστορία και η συλλογική ηθική δικαιώνει τους νικητές και ξεπλένει το αίμα που έχουν στα χέρια τους και σπέρνει την αμφιβολία στον αναγνώστη, αν αυτό που ζούμε είναι τελικά η πραγματικότητα... Στο οπισθόφυλλο γράφει ότι το "Ο άνθρωπος στο ψηλό κάστρο" είναι μια αλληγορία πάνω στον μακαρθισμό αλλά εγώ δεν διέκρινα κάτι τόσο συγκεκριμένο όσο μια γενικότερη καταγγελία σε κάθε αυταρχικό, καταπιεστικό καθεστώς διακρίσεων... Οι τελευταίες 100 σελίδες του βιβλίου κινούνται σε εξαιρετικούς ρυθμούς, η πορεία της Τζουλιάνα μέχρι το Σαγιέν και την συνάντηση με τον συγγραφέα του περιβόητου βιβλίου μαγνητίζουν τον αναγνώστη, είναι αλήθεια, όπως επίσης αλήθεια είναι ότι για να φτάσω σε αυτό το σημείο πίεσα πολύ τον εαυτό μου να μην εγκαταλείψει το "Ο άνθρωπος στο ψηλό κάστρο"...
Με λίγα λόγια, το "Ο άνθρωπος στο ψηλό κάστρο" δεν το "πετάω" αλλά δεν το συνιστώ κιόλας, βιβλία υπάρχουν πολλά...
Το βθιβλίο κυκλοφόρησε σ' έναν τελείως διαφορετικό κόσμο και οι περισσότεροι σύγχρονοι άνθρωποι χάνουν ένα στοιχείο που θα ήταν οφθαλμοφανές τότε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΆσε τα (μπόλικα) δέντρα, δες το δάσος. Το βιβλίο του Ανθρώπου στο Ψηλό Κάστρο περιγράφει έναν κόσμο που δεν είναι ο δικός του, αλλά δεν είναι και ο δικός μας. Πολλές από τις εκτιμήσεις του είναι τελείως λαθεμένες. Όσο λαθεμένες πιστεύε κι ο Ντικ πως είναι οι δικές του εκτιμήσεις. Σου το λέει για να καταλάβεις πως δεν περιγράφει άλλο κόσμο, αλλά τον δικό μας αλληγορικά.
Δυο υπερδυνάμεις νέμονται τον κόσμο μετά τη μεγάλη νίκη τους ως σύμμαχοι, ενώ στην πραγματικότητα οι διαφορετικές τους κοσμοθεωρίες τις οδηγούν σε αναπόφευκτη σύγκρουση. Οι απλοί άνθρωποι είναι απογοητευμένοι από τη ζωή και την καθημερινότητά τους και πιστεύουν αφελώς ότι θα ήταν καλύτερα τα πράγματα αν ζούσαν υπό την επήρεια της άλλης υπερδύναμης. Τα δυο μπλοκ έχουν τρομερά όπλα καταστροφής (πυραυλικά, δε λέμε την κακή λέξη "πυρηνικά") κι αν όντως πολεμήσουν, μπορεί να μη μείνει πέτρα πάνω σε πέτρα. Υπάρχει και μια τρίτη χώρα, κάποτε ισχυρή. Αυτοαποκαλείται αυτοκρατορία και προσπαθεί να παίξει στα παιχνίδια των δυο μεγάλων, αλλά είναι μάλλον γραφική, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν έχει υπό τον έλεγχό της τις ζωές εκατομμυρίων και πως δε βαρύνεται από το ίδιο μεγάλες και πρόσφατες θηριωδίες όσο οι σύμμαχοί της. Η μια υπερδύναμη είναι εντελώς προσωποπαγής. Και όταν ψυχορραγεί ο διάδοχος του μεγάλου ηγέτη, υπάρχουν πολλοί υποψήφιοι αντικαταστάτες, άλλοι ικανοί, άλλοι ανίκανοι, άλλοι μετριοπαθείς, άλλοι φιλοπόλεμοι. Όλος ο πλανήτης κρατάει την ανάσα του, γιατί τα πάντα θα παχιτούν στα παρασκήνια κι ο απλός πολίτης απλά θα υποστεί τις συνέπειες, θετικές ή αρνητικές.
Έτσι ήταν να ζεις στον Ψυχρό Πόλεμο. Η δημοτικότητα και η βράβευση του βιβλίου δείχνουν πως εκείνους που τα ζούσαν αυτά τους έπεισε. (Μακαρθισμό δεν είδα, ίσως οι Έλληνες εκδότες να μη μπορούσαν να χωνεψουν την ιδέα πως η ναζιστική Γερμανία συμβολίζει την ΕΣΣΔ)
Ομολογώ ότι η ανάλυση σου είναι εύστοχη αλλά το βιβλίο πλην του τελευταίου κομματιού του δεν κατάφερε να μου "μιλήσει", οπότε για μένα παύει να είναι αριστούργημα, χωρίς να είναι υποχρεωμένος κάποιος να ασπάζεται τη γνώμη μου... Οι κριτικές είναι απόλυτα προσωπικές και δεν διεκδικούν καμία αυθεντία, ούτε κάποιο κύρος παραπάνω από αυτό του αναγνώστη που λέει τη γνώμη του...
ΔιαγραφήΚαλά, εννοείται πως για τον καθένα μας η ανάγνωση του ίδιου βιβλίου είναι διαφορετική εμπερία. Και "αριστούργημα" θεωρώ προσωπικά το έργο που υπερβαίνει την εποχή του και το είδος του. Απλά έδωσα μια εξήγηση γύρω από τον ντόρο για το συγκεκριμένο
ΑπάντησηΔιαγραφή