"Η Φαιά Πανούκλα" του Daniel Guerin

Η "Φαιά Πανούκλα" έφτασε στα χέρια μου ως δώρο από τον αδερφό μου για τη γιορτή μου... Αγοράστηκε μέσω internet διότι δεν μπορούσε να την εντοπίσει σε κάποιο βιβλιοπωλείο (ο ίδιος τη διάβασε on-line), είναι δυσεύρετη και η έκδοση είναι παλιά (εκδόσεις "Κείμενα"), από το 1971... Στο οπισθόφυλλο γράφει μάλιστα και την τιμή πώλησης της εποχής, "Δρχ 30"...

Η "Φαιά Πανούκλα" είναι ένα ταξιδιωτικό, πολιτικό χρονογράφημα, μια ανάλυση τους πως και του γιατί για την άνοδο του ναζισμού στην Ευρώπη του Μεσοπολέμου... Γράφτηκε από τον Daniel Guerin, Γάλλο δημοσιογράφο και διανοούμενο και αποτελεί το απόσταγμα των δύο ταξιδιών που έκανε στη Γερμανία κατά τη δεκαετία του '30μ το πρώτο με τα πόδια, λίγο πριν την επικράτηση του ναζισμού, και το δεύτερο με ποδήλατο όταν ο ναζισμός είχε ήδη κυριαρχήσει...

Το βιβλίο ξεκινά με ένα εισαγωγικό κείμενο όπου ο Guerin αναλύει τα ιστορικά γεγονότα της εποχής και κάνει κριτική στην στάση της γαλλικής Αριστεράς που έβλεπε τον ναζισμό να πλησιάζει αλλά αναλωνόταν σε στείρα και πολλές φορές αποπροσανατολιστική συνθηματολογία... Το δεύτερο μέρος είναι η αφήγηση του πρώτου ταξιδιού, όπου μέσα από περιγραφές σε πρώτο πρόσωπο βλέπουμε την κατάσταση που επικρατεί στην προ ναζιστική Γερμανία όπου τα πολιτικά πάθη είναι οξυμένα και η κοινωνική αναταραχή σε μέγιστο βαθμό... Το τρίτο μέρος, το οποίο ξαναγράφτηκε το 1945, με σαφώς πιο "λογοτεχνικό" ύφος περιγράφει γλαφυρά μια Γερμανία βυθισμένη πλέον στην δίνη του ναζισμού...

Το βιβλίο είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και δίνει πολύ τροφή για σκέψη, το μικρό μέγεθός του (180 σελίδες) βολεύει και τον αναγνώστη που τρομάζει από τις πολλές σελίδες... Η "Φαιά Πανούκλα" αν και είναι ένα ξεκάθαρα πολιτικό βιβλίο δεν κουράζει... Είναι γραμμένο με τρόπο ζωηρό και ζωντανό καθώς περιγράφει εμπειρίες από πρώτο χέρι... Ο Guerin σκιαγραφεί με εύστοχες πινελιές τις δομές και την κατάσταση της γερμανικής κοινωνίας που άνοιξαν το δρόμο στον ναζισμό και περιγράφει την κοινωνική αναταραχή και αποσύνθεση που επικρατεί... Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες είναι οι περιγραφές από τα Kuhle Wampe, τις εργατικές κατασκηνώσεις, (εδώ το link της Wikipedia για την σχετική ταινία του 1932) και των Wild Cliques, των εφηβικών συμμοριών από ορφανά του πολέμου και φτωχά παιδιά τα οποία αργότερα κατά ένα πολύ μεγάλο βαθμό στελέχωσαν τις γραμμές των S.A... Ο Guerin δεν παραλείπει να κάνει κριτική στην γερμανική αριστερά για τον εφησυχασμό και την ατολμία της που έστρωσε τον δρόμο του ναζισμού... Κρούει επίσης τον κώδωνα του κινδύνου και στην αριστερά της χώρας του της Γαλλίας για τις πολιτικές αστοχίες και για τον ανερχόμενο εθνικισμό εντός των τειχών που οδήγησε στην εθνικιστική εξέγερση του 1934...

 Η "Φαιά Πανούκλα"  είναι επίκαιρη και σήμερα για την χώρα μας αν βάζοντας στην άκρη τις ιστορικές, αντικειμενικές διαφορές των δύο εποχών, του τότε και του σήμερα, σκεφτεί κανείς ότι μιλάμε για δύο εποχές έντονης κοινωνικής αναταραχής, με υψηλά ποσοστά ανεργίας και φτώχειας, την αριστερά κατακερματισμένη και αποπροσανατολισμένη και μια συντηρητική στροφή μεγάλου μέρους της κοινωνίας το οποίο μπορεί να μην εκφράζεται στην κάλπη (ακόμα) σε απόλυτους αριθμούς αλλά διαφαίνεται στην "κοινή γνώμη"... Προς Θεού δεν συγκρίνω τον Χίτλερ με τον Μιχαλολιάκο αλλά καλό είναι να έχουν οι φύλακες τη γνώση...